بررسی آت اکولوژی درختچه اشک (halimodendron halodendron) در برخی مناطق نیمه خشک استان اصفهان

مطالعات آت اکولوژی، بخش قابل ملاحظه ای از اطلاعات اساسی و مورد نیاز برای مدیریت اکوسیستم های مرتعی را فراهم می¬سازد. در مطالعات آت اکولوژی انتخاب گونه مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خصوصیات گونه های گیاهی تا حد زیادی به شرایط محیطی رویشگاه نظیر عوامل خاک شناسی ، فیزیوگرافی و اقلیمی وابسته است. گیاه اشک(halimodendron halodendron ) یکی از گونه های گیاهی است که در بخش هایی از کشور می روید. در مناطق موته و ذخیره گاه جنگلی اردسته استان اصفهان نیز رویشگاه این گونه وجود دارد که مطالعه اخیر در این مناطق انجام شده است. به منظور جمع آوری اطلاعات گیاهی از روش نمونه برداری تصادفی سیستماتیک استفاده شد و تاج پوشش، ارتفاع، محیط یقه و تراکم همه گونه ها در این مناطق با استفاده از 12 عدد پلات 25 متر مربعی اندازه گیری شد. از پای هر درختچه دو نمونه خاک از اعماق 20-0 و 40-20 سانتیمتر برداشت و اسیدیته ، هدایت الکتریکی، درصد رس ، سیلت، شن ، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، نیتروژن کل، نیتروژن معدنی، آهک ، ماده آلی، درصد اشباع خاک و درصد سنگریزه نمونه ها اندازه گیری شد. ارتفاع ار سطح دریا و شیب همه پلات ها نیز ثبت گردید، فنولوژی و مراحل رشد h.halodendron نیز با استفاده از روش کیفی (ثبت تاریخ جوانه زنی ، ظهور برگ ، گل دهی ، میوه دهی ، ریزش برگ ها ، ریزش بذرها و خواب گیاه) و همچنین روش کمی (ثبت ماهانه کانال های رنگی عکس ها (rgb) و استخراج تغییرات رنگ برگ ، ساقه ، گل و میوه گیاه به صورت جداگانه ) مورد تحلیل قرار گرفت ، آنالیزهای آماری شامل میانگین گیری، آزمون همبستگی ساده ، آزمون تی جفت شده، آزمون تی مستقل،رگرسیون و رج بندی بود که با استفاده از نرم افزار های 19.0 spss و canoco انجام شد ، این تجزیه و تحلیل ها با هدف ارایه فرضیاتی در مورد اینکه گونه مورد مطالعه چگونه با عوامل محیطی اندازه گیری شده در ارتباط است انجام گرفت . نتایج نشان داد که عواملی مانند درصد اشباع خاک، درصد شن، رس، سیلت، سنگریزه، درصد آهک، اسیدیته، درصد کربن آلی و درصد ازت کل، بر روی حضور این گونه در هر دو منطقه نقش دارند. عامل اصلی محدود کننده رشد درختچه های اشک افزایش میزان آهک سطحی و عمقی و به دنبال آن زیادتر شدن میزان اسیدیته، و همچنین افزایش میزان شیب و درصد رس خاک می باشد. میزان نیتروژن معدنی ، میزان شن و درصد اشباع نمونه های خاک مهم ترین فاکتورهای موثر در رشد گونه اشک در عرصه های مورد مطالعه بود. نتایج ظهور شناسی نشان داد که این گیاه در اواخر فروردین ماه رشد رویشی خود را آغاز کرده است. همچنین این گیاه در خرداد ماه شروع به گل دهی می نماید. گل های صورتی رنگ تا اوایل مرداد ماه بر روی پایه ها حضور دارند و از اوایل تیر ماه با میوه های کپسول همراه می شوند. اوایل مرداد ماه اوج میوه دهی بوده و در این زمان تقریباً 90 درصد پایه ها فاقد گل می باشند. ریزش برگ ها در اشک از اواخر شهریور ماه شروع شده و تا آخر آذر ماه گیاه فاقد برگ می باشد.